محمدجواد امامی

چیزی به پایان سیر زمانی مقطع فیزیوپات باقی نمانده است (+). در روزهای ابتدایی آذرماه، جایی که چهره پاییز به خوبی خودنمایی می‌کرد، در ابتدای جلسات کلاس‌های مقدماتی نفرولوژی به‌سر می‌بردیم. نوشته پیشرو از احوال آن روزها می‌گوید…..

از خاطرات گذشته، از بیماری‌های ناپیدا

نقلی بر سرگذشت دوشنبه ۶ آذرماه ۱۴۰۲ در کلاس نفرولوژی

دوشنبه صبح است. هوا اندکی رو به سرما رفته اما آنقدری نیست که مغز استخوان را از آن حال، دردی گریبانگیر شود. البته حداقل از بازه زمانی ۶ صبح تا حوالی ساعت ۱۲ که هوا مجددا گرم می‌شود. بگذریم. بعد از صرف صبحانه و مرتب کردن تخت و آماده شدن جهت حرکت، ساعت حدودا ۸:۳۰ صبح است. بعد از طی آن مسیر هر روزه، آن حوض میانه حیاط بیمارستان خودنمایی می‌کند. با گذر از بین درخت‌ها و آن سکوی بلند پیاده‌روی بیمارستان امیر، نهایتا به ساختمان وارد شدم. با طی کردن مسیر به سمت آسانسور و پیمودن مسیر تا طبقه ششم، نهایتا پشت درب‌های بسته کلاس ایستاده بودم. بعد از چند دقیقه، جلسه Morning Report به اتمام رسید و به کلاس وارد شدیم. مبحث امروز شامل بیماری‌های گلومرولی بود. بیماری‌هایی که حجم خوبی از مطالب این کورس را به خود اختصاص می‌دهند. با شروع کلاس، مفاهیم یک به یک توسط استاد برشمرده می‌شد. از تعریف سندروم‌های نفروتیک گرفته تا بیماری‌هایی که با تظاهرات آن بروز پیدا می‌کردند؛ MCD^۱ و FSGS^۲ و HIVAN^۳ و Membranous Nephropathy.

قبل از تعریف این مفاهیم، بخشی از مباحث جلسه قبل هم که شامل مبحث UTI^۴ بود، تدریس گردید. از بین سندروم‌های بالینی عفونت ادراری، از زیرشاخه Pyelonephritis ها، یک بخش به طور ویژه مورد توجه استاد قرار گرفت. مبحث مربوطه، Xanthogranulomatous Pyelonephritis بود. اصطلاحی Clinicopathologic که در آن، عفونت کلیوی در زمینه انسداد مزمن جریان ادراری ایجاد می‌شود. علت هم اکثر اوقات سنگ شاخ گوزنی (Staghorn Stone) است که با یک عفونت همراهی دارد و این دو در کنار هم، مسبب تخریب چرکی بافت کلیه هستند. درمان آن هم – به دلیل از بین رفتن عملکرد کلیه و خطر انتقال عفونت به سایر نقاط بدن – نفرکتومی^۵ است.

بیماری مذکور مثل هزاران بیماری دیگری که در طی این دوره‌ها تدریس شده بود، جزئیاتی حائز اهمیت داشت. اما علت تفاوت قائل شدن استاد چه بود؟ موضوع برمی‌گشت به تنها خاطره‌ای که استاد – از قول خودشان – از چنین بیماری‌ای در ذهن داشتند. زمانی که بیماری مذکور مورد توجه قرار نگرفته بود چرا که بیمار با تظاهرات غیر اختصاصی – مثل ضعف و حالت ill – مراجعه کرده بود. از قول استاد، شاید آن ویزیت تنها موردی از آن بیماری بود که در طی دوران تحصیلشان و پس از آن انجام شده بود اما همان یک مورد “مشاهده” باعث شده بود که جزئیات مربوطه، در ذهنشان باقی بماند. خاطره‌ای که اندیشه‌برانگیز بود. اندیشه در خصوص اهمیت “مشاهده” و “حافظه تصویری”. کلاس مربوطه با این اندیشه و نیز امید اینکه خاطره مذکور بتواند نیمه عمر به یاد ماندن آن بیماری را در ذهن بالاتر ببرد، به پایان رسیده بود…..

1. Minimal Change Disease ↩︎
2. Focal Segmental Glomerulosclerosis ↩︎
3. HIV-associated Nephropathy ↩︎
4. Urinary Tract Infection ↩︎
5. نفرکتومی (Nephrectomy) نوعی جراحی‌ست که در آن، برای برداشت تمام یا قسمتی از کلیه اقدام می‌شود. در نفرکتومی Radical کل یک کلیه و در نوع Partial قسمتی از آن برداشته می‌شود (+). ↩︎